Aperlai Antik Kenti
Antalya’nın Kaş ile Kekova arasında bulunan Aperlai Antik Kenti, Sıçak Yarımadası’nda uzun ve dar bir koyun başlangıcında konumlanmıştır. Kent, doğal yapısıyla korunmuş bir liman olmasının yanı sıra, Lykia uygarlığının önemli liman şehirlerinden biri olarak tarihi ve kültürel açıdan büyük değer taşır.
Başlıklar
Kent İsminin Kökeni ve Tarihçesi
Aperlai adının kökeni, Luwi dilinde “Aprillai” olup, “Akarsu Boğazı” anlamına gelmektedir. Antik dönemde küçük bir Likya liman kenti olan Aperlai, M.Ö. 5. ve 4. yüzyıllara ait eserlerde APR ve PRL kısaltmalarıyla görülen gümüş sikkelerle varlığını kanıtlamıştır. Kentin adı, Plinius, Stadiasmus, Ptolemaios ve Hierokles gibi geç dönem yazarlarının eserlerinde de geçmektedir.
16. yüzyılda tamamen terk edilen kent, Piri Reis’in Kitab-ı Bahriye adlı eserinde, sadece birkaç balıkçı ailesinin yaşadığı korunaklı bir liman olarak anılmıştır.
Lykia Birliği’ndeki Konumu ve Sikke Basımı
Aperlai, Lykia Birliği döneminde önemli bir konuma sahip olup, Simena, Apollonia ve İsinda şehirleriyle bir sympoliteia (politik ve ekonomik birlik) kurmuştur. Bu dönemde üç kentin vatandaşları, Aperlai’yi merkez alarak etnik isimlerini kullanmadan “Simena’dan Aperlailılar” olarak anılmıştır. Roma egemenliği sırasında ise kent, yalnızca İmparator III. Gordianus döneminde sikke basma yetkisine sahip olmuştur.
Mimari ve Arkeolojik Kalıntılar
Aperlai Antik Kenti’nin kalıntıları, denize doğru inen bir tepenin eteklerinde ve körfezin kuzey kısmında yer alır. Kentte öne çıkan mimari ve arkeolojik eserler şunlardır:
Surlar ve Savunma Yapıları
Aperlai, rektogonal ve poligonal tekniklerin kullanıldığı, kulelerle güçlendirilmiş surlarla çevrilidir. Kentin kuzey surları üzerinde kare planlı üç adet savunma kulesi bulunmaktadır. Batı surlarında ise biri kemerli, ikisi düz olmak üzere üç kapı dikkat çeker. Güney surları tepe yamacına dik olarak devam etmekte olup poligonal yapıdadır. Orta kısmında, iki yanında kuleler bulunan bir kapı yer alır.
Hamamlar ve Kiliseler
Kentte, Roma dönemine ait iki hamam kalıntısı tespit edilmiştir. Ayrıca, biri akropolün kuzeybatı köşesinde, diğeri güneydoğu köşesinde olmak üzere Bizans dönemine ait iki kilise kalıntısı bulunmaktadır. Erken Bizans mimarisi özelliklerini yansıtan bu kiliseler, İ.S. 6. ve 7. yüzyıllara tarihlendirilmiştir. Bazilikal planda inşa edilen bu yapılar, orta geniş koridor, iki dar yan koridor ve apsis bölümlerinden oluşmaktadır.
Nekropol ve Likya Lahitleri
Kentin nekropolü, kale surlarının doğusunda yer almakta olup, çok sayıda Likya tarzı lahit içermektedir. Rıhtım ve rıhtıma ait binaların kalıntıları ise bugün deniz altında kalmıştır.
Aperlai Antik Kenti, zengin tarihi ve mimari kalıntılarıyla Likya uygarlığının önemli bir liman kenti olarak öne çıkmaktadır. Denizden ulaşım kolaylığıyla ziyaret edilebilen bu kent, antik dönemin sosyal, ekonomik ve dini yaşamına dair değerli bilgiler sunmaktadır. Günümüzde hem tarihi hem de doğal güzellikleriyle dikkat çeken Aperlai, Likya coğrafyasının unutulmaz bir parçasıdır.