Çanakkale’de Gezilecek Yerler

18.08.2024
39
Okuma Süresi: 45 dakika
A+
A-
Çanakkale’de Gezilecek Yerler

Çanakkale, zengin tarihi geçmişi, eşsiz doğal güzellikleri ve kültürel zenginlikleriyle Türkiye’nin en özel şehirlerinden biridir. Hem yerli hem de yabancı turistler için cazip bir destinasyon olan Çanakkale, tarihle doğanın iç içe geçtiği eşsiz bir yerdir. Bu makalede, Çanakkale’de gezilebilecek başlıca tarihi yerler, parklar, müzeler, kiliseler ve diğer turistik destinasyonlar hakkında bilgi vereceğiz.

Tarihi Yerler

Çanakkale, tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ve özellikle Çanakkale Savaşı ile dünya tarihinde önemli bir yere sahip olmuştur. Şehirde, tarih severler için mutlaka ziyaret edilmesi gereken pek çok tarihi yer bulunmaktadır. Bu bölümde, Çanakkale’nin en önemli tarihi yerlerini daha detaylı olarak ele alacağız.

Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı

Gelibolu Yarımadası, Çanakkale Savaşı’nın en kritik cephelerinden biridir ve her yıl binlerce ziyaretçiyi ağırlayan bir tarihi alan olarak öne çıkar. Bu park, savaşın izlerini hala taşıyan birçok anıt, mezarlık ve müzeye ev sahipliği yapmaktadır:

  • Çanakkale Şehitler Abidesi: Savaşta hayatını kaybeden Türk askerleri anısına yapılmış olan bu anıt, Çanakkale’nin simgesi haline gelmiştir. 41.7 metre yüksekliğindeki abide, savaşın en önemli sembollerinden biridir.
  • Anzak Koyu: Çanakkale Savaşı sırasında Anzak askerlerinin karaya çıktığı yer olan Anzak Koyu, özellikle Avustralya ve Yeni Zelanda’dan gelen ziyaretçiler için önemli bir destinasyondur. Her yıl 25 Nisan’da burada Şafak Ayini düzenlenmektedir.
  • 57. Alay Şehitliği: Mustafa Kemal Atatürk’ün komutasında savaşa katılan 57. Alay’ın şehitleri için yapılmış olan bu şehitlik, Gelibolu’daki en önemli ziyaret noktalarından biridir.
  • Conkbayırı: Çanakkale Savaşı’nın en şiddetli çatışmalarının yaşandığı yerlerden biri olan Conkbayırı, savaşın seyrini değiştiren yerlerden biridir. Burada Atatürk’ün savaştığı noktaları ve Yeni Zelanda anıtlarını görmek mümkündür.
  • Kilitbahir Kalesi: Fatih Sultan Mehmet döneminde Çanakkale Boğazı’nın savunması için inşa edilen bu kale, boğazın en dar noktasında yer alır. Osmanlı döneminin askeri mimarisini yansıtan kale, günümüzde müze olarak hizmet vermektedir.

Truva (Troy) Antik Kenti

UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Truva Antik Kenti, Homeros’un “İlyada” destanında bahsedilen Truva Savaşı’nın geçtiği yer olarak bilinir. Antik kentte ziyaret edilebilecek başlıca yapılar şunlardır:

  • Truva Atı: Truva Savaşı’nı simgeleyen Truva Atı, kentin en ünlü yapılarından biridir. Ziyaretçiler, bu ikonik yapıyı görmek için Truva Antik Kenti’ne akın etmektedir.
  • Antik Kent Kalıntıları: Truva, M.Ö. 3000 yıllarına kadar uzanan bir geçmişe sahiptir. Kentteki kazılarda ortaya çıkan antik surlar, tapınaklar, tiyatro ve diğer yapılar, Truva’nın zengin tarihine ışık tutmaktadır.
  • Arkeoloji Parkı: Truva Antik Kenti’nin çevresi, ziyaretçilerin kazı alanlarını gezebileceği ve antik kalıntıları yakından görebileceği bir arkeoloji parkı olarak düzenlenmiştir.

Assos Antik Kenti

Assos, Ayvacık ilçesine bağlı Behramkale Köyü’nde yer alır ve Aristo’nun burada bir felsefe okulu kurmasıyla ünlüdür. Bu antik kent, Ege Denizi’ne bakan muhteşem manzaraları ve tarihi yapıları ile dikkat çeker:

  • Athena Tapınağı: M.Ö. 6. yüzyılda inşa edilen Athena Tapınağı, Assos’un en önemli yapılarından biridir. Tapınaktan, Midilli Adası ve Ege Denizi’nin harika manzarasını görmek mümkündür.
  • Antik Tiyatro: Assos Antik Kenti’nin tiyatrosu, yamaçta yer alır ve denize bakan etkileyici bir manzaraya sahiptir. Bu tiyatro, antik dönemde büyük etkinlikler ve gösterilere ev sahipliği yapmıştır.
  • Nekropol: Assos’un antik mezarlığı olan nekropol, kent surlarının hemen dışında yer alır. Burada, lahitler ve mezar anıtları gibi birçok arkeolojik kalıntı bulunmaktadır.

Alexandria Troas

Çanakkale’nin Ezine ilçesi yakınlarında yer alan Alexandria Troas, antik dönemde önemli bir liman kenti olarak bilinmektedir. Büyük İskender’in generallerinden Antigonus tarafından kurulan kent, Roma İmparatorluğu döneminde büyük bir ticaret merkezi haline gelmiştir:

  • Roma Tiyatrosu: Kentin en dikkat çeken yapılarından biri olan tiyatro, antik Roma mimarisinin en güzel örneklerinden biridir. Tiyatro, hem kapasitesi hem de mimarisiyle döneminin en önemli yapılarından biridir.
  • Bath-Gymnasium Kompleksi: Alexandria Troas’ta yer alan bu kompleks, antik Roma dönemine ait bir hamam ve spor alanı içermektedir. Yapının büyüklüğü ve mimarisi, Roma dönemindeki sosyal yaşam hakkında önemli bilgiler sunmaktadır.
  • Antik Liman: Alexandria Troas’ın limanı, antik dönemdeki ticaretin ve deniz ulaşımının merkezi olmuştur. Liman kalıntıları, kentin denizcilik tarihine dair ipuçları vermektedir.

Parion Antik Kenti

Biga ilçesinde yer alan Parion, antik dönemde önemli bir ticaret ve liman kenti olarak bilinir. Kent, Helenistik ve Roma dönemlerine ait birçok kalıntıya ev sahipliği yapmaktadır:

  • Antik Tiyatro: Parion’da yer alan tiyatro, kentin sosyal yaşamında önemli bir yer tutmuştur. Günümüzde kazı çalışmaları devam eden tiyatro, Helenistik dönemin mimari özelliklerini yansıtır.
  • Nekropol: Parion’da bulunan nekropol, kentin antik mezarlığıdır ve burada birçok lahit ve mezar anıtı bulunmaktadır. Bu nekropol, Parion’un tarihi ve kültürel yapısını anlamak için önemli bir kaynaktır.
  • Antik Liman Kalıntıları: Parion’un sahilinde yer alan liman kalıntıları, kentin deniz ticaretindeki rolünü gözler önüne serer. Bu kalıntılar, antik dönemde Parion’un stratejik önemini yansıtır.

Bozcaada Kalesi

Bozcaada’nın girişinde yer alan Bozcaada Kalesi, adanın simgelerinden biridir. İlk olarak Fenikeliler döneminde inşa edilen kale, Osmanlı döneminde restore edilmiştir:

  • Kale Mimarisi: Bozcaada Kalesi, hem denizden hem de karadan gelebilecek saldırılara karşı inşa edilmiştir. Kalenin iç kısmında zindanlar, depo alanları ve su sarnıçları gibi yapılar yer alır.
  • Panoramik Manzara: Kaleden, Bozcaada’nın büyüleyici manzarasını görmek mümkündür. Kale, özellikle gün batımında fotoğrafçılar için popüler bir mekandır.
  • Tarihi Sergiler: Kalenin içinde, Bozcaada’nın tarihine dair çeşitli sergiler bulunmaktadır. Bu sergiler, adanın tarihi ve kültürel geçmişine ışık tutar.

Çimenlik Kalesi

Fatih Sultan Mehmet döneminde inşa edilen Çimenlik Kalesi, Çanakkale Boğazı’nın savunması için yapılmıştır. Kale, Osmanlı döneminde önemli bir askeri üs olarak hizmet vermiştir:

  • Kale İçerisindeki Müze: Günümüzde müze olarak kullanılan kale, Çanakkale Savaşı ve Osmanlı dönemi denizcilik tarihi hakkında zengin bir koleksiyon sunmaktadır.
  • Tophane-i Amire: Kalede yer alan bu yapı, Osmanlı döneminde top döküm merkezi olarak kullanılmıştır. Bu bölümde, Osmanlı’nın askeri gücünü simgeleyen toplar ve diğer silahlar sergilenmektedir.
  • Kale Manzarası: Kalenin surlarından Çanakkale Boğazı’nın etkileyici manzarasını izlemek mümkündür. Bu manzara, özellikle denizcilerin ve askeri stratejistlerin dikkatini çekmiştir.

Adatepe Köyü ve Zeus Altarı

Çanakkale’nin Küçükkuyu ilçesine bağlı olan Adatepe Köyü, Ege Denizi’ne bakan muhteşem bir manzaraya sahiptir. Köy, taş evleri ve dar sokaklarıyla dikkat çeker:

  • Zeus Altarı: Adatepe Köyü yakınlarında yer alan Zeus Altarı, antik dönemde tanrı Zeus’a adanmış bir sunak olarak bilinir. Buradan, Ege Denizi’nin ve Edremit Körfezi’nin muhteşem manzarasını seyredebilirsiniz.
  • Adatepe Taş Mektep: Köyde yer alan bu tarihi okul, günümüzde kültürel etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır. Adatepe’nin tarihi dokusunu yansıtan bu mekân, ziyaretçilerin ilgisini çeker.
  • Köyün Taş Evleri: Adatepe, tarihi taş evleri ile ünlüdür. Bu evler, köyün doğal ve tarihi dokusunu koruyarak günümüze ulaşmıştır.

Çanakkale, tarihi zenginlikleriyle dolu bir şehir olup, gezilecek yerler arasında sayısız seçenek sunar. Gelibolu Yarımadası’ndan Truva Antik Kenti’ne, Assos’tan Alexandria Troas’a kadar birçok önemli tarihi yer, ziyaretçilere unutulmaz bir deneyim sunar. Bu tarihi yerleri keşfederek, Çanakkale’nin geçmişine doğru bir yolculuğa çıkabilirsiniz.

Parklar ve Doğal Alanlar

Çanakkale, doğal güzellikleri ve yeşil alanlarıyla da dikkat çeken bir şehirdir. Tarihi dokusuyla birleşen bu doğal alanlar, ziyaretçilere huzur verici ve dinlendirici bir atmosfer sunar. Şehirde, doğayla iç içe zaman geçirmek isteyenler için birçok seçenek mevcuttur. Bu bölümde, Çanakkale’deki başlıca parklar ve doğal alanları daha ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.

Troya Milli Parkı

Troya Milli Parkı, Çanakkale’nin en ünlü doğal ve tarihi alanlarından biridir. Hem Truva Antik Kenti’ni barındırması hem de geniş yeşil alanlarıyla doğa severler için mükemmel bir destinasyondur:

  • Doğa Yürüyüşleri: Parkta çeşitli doğa yürüyüşü parkurları bulunmaktadır. Bu parkurlarda yürürken hem Truva Antik Kenti’nin kalıntılarını keşfedebilir hem de Ege Denizi’nin kıyısında muhteşem manzaralar eşliğinde doğayla baş başa kalabilirsiniz.
  • Flora ve Fauna: Troya Milli Parkı, zengin bir bitki örtüsü ve yaban hayatına ev sahipliği yapar. Özellikle ilkbahar ve yaz aylarında parkta rengarenk çiçekler açar ve çeşitli kuş türleri gözlemlenebilir.
  • Piknik Alanları: Park, aynı zamanda piknik yapmak isteyen ziyaretçiler için ideal alanlar sunar. Ağaçların gölgesinde veya deniz kenarında piknik yaparak keyifli vakit geçirebilirsiniz.

Kaz Dağları Milli Parkı

Kaz Dağları Milli Parkı, Çanakkale ve Balıkesir illeri arasında yer alan, zengin biyolojik çeşitliliği ve efsanelere konu olan doğasıyla ünlü bir bölgedir. Hem yerli hem de yabancı turistler için cazip bir destinasyondur:

  • Endemik Bitki Türleri: Kaz Dağları, birçok endemik bitki türüne ev sahipliği yapar. Dağda yapılan yürüyüşlerde bu bitkileri keşfetme fırsatı bulabilirsiniz. Özellikle sarı çiçekleriyle ünlü “Kazdağı Göknarı” bu bölgenin sembol bitkisidir.
  • Şelaleler ve Doğal Havuzlar: Parkta yer alan Hasanboğuldu ve Sütüven Şelaleleri, doğanın en güzel hallerini yansıtan yerlerdir. Bu şelalelerin etrafında doğal havuzlar bulunur ve yaz aylarında serinlemek için harika noktalardır.
  • Trekking ve Doğa Yürüyüşleri: Kaz Dağları, trekking ve doğa yürüyüşü yapmak isteyenler için ideal bir yerdir. Parkta, her seviyeye uygun yürüyüş rotaları bulunmaktadır. Yüksek zirvelere çıkıldığında, Edremit Körfezi ve Ege Denizi’nin muhteşem manzaralarını izleyebilirsiniz.
  • Sarıkız Efsanesi: Kaz Dağları, mitolojik hikayeleri ile de ünlüdür. Sarıkız Tepesi, bu efsanelerden birinin merkezidir. Bu tepeye yapılan yürüyüşlerde, Sarıkız’ın hikayesine dair izler taşıyan alanlar keşfedilebilir.

Güzelyalı Tabiat Parkı

Çanakkale Boğazı’na bakan Güzelyalı Tabiat Parkı, özellikle şehirden kısa süreli kaçışlar için ideal bir mekandır. Doğa ile iç içe zaman geçirmek ve deniz manzarasının tadını çıkarmak isteyenler için mükemmel bir yerdir:

  • Deniz Manzarası: Park, Çanakkale Boğazı’na bakan bir konumda yer alır ve deniz manzarası eşliğinde yürüyüş yapmak veya dinlenmek için harika bir alan sunar. Boğazın karşısındaki Kilitbahir ve çevresindeki tarihi yapılar da bu manzaraya dahil olur.
  • Piknik ve Barbekü Alanları: Parkta, aileler ve arkadaş grupları için geniş piknik ve barbekü alanları mevcuttur. Hafta sonları piknik yapmak ve doğanın tadını çıkarmak için ideal bir noktadır.
  • Çocuk Oyun Alanları: Parkta, çocuklar için oyun alanları da bulunmaktadır. Çocuklar bu alanda eğlenirken, aileler parkın doğal güzelliklerinin tadını çıkarabilir.
  • Yürüyüş ve Bisiklet Parkurları: Güzelyalı Tabiat Parkı’nda, yürüyüş ve bisiklet parkurları bulunur. Bu parkurlar, hem spor yapmak hem de doğayı keşfetmek için harika fırsatlar sunar.

Ayazma Pınarı

Gökçeada’da yer alan Ayazma Pınarı, adanın en ünlü doğal alanlarından biridir. Berrak su kaynakları, zengin bitki örtüsü ve huzurlu atmosferi ile ziyaretçilerine doğayla baş başa bir deneyim sunar:

  • Kaynak Suları: Ayazma Pınarı, adını aldığı pınarlarla ünlüdür. Bu pınarlardan akan su, serinletici ve tazeleyici özelliklere sahiptir. Ziyaretçiler, bu doğal kaynaklardan su içebilir ve çevresinde dinlenebilir.
  • Piknik Alanları: Pınarın etrafında, ağaçların gölgesinde yer alan piknik masaları bulunmaktadır. Bu alanlar, özellikle yaz aylarında serinlemek ve piknik yapmak için mükemmeldir.
  • Doğa Yürüyüşleri: Ayazma Pınarı çevresinde çeşitli doğa yürüyüş parkurları mevcuttur. Bu parkurlarda yürürken, adanın doğal güzelliklerini ve çeşitli bitki türlerini keşfetmek mümkündür.

Çamlık Ormanı

Çanakkale’nin merkezine yakın bir konumda yer alan Çamlık Ormanı, şehir hayatından uzaklaşıp doğayla buluşmak isteyenler için ideal bir mekandır. Orman, çam ağaçlarıyla kaplı geniş bir alana sahiptir:

  • Yürüyüş ve Koşu Parkurları: Orman içerisinde çeşitli yürüyüş ve koşu parkurları bulunmaktadır. Bu parkurlar, hem sabah sporları hem de akşam yürüyüşleri için mükemmeldir.
  • Piknik Alanları: Ormanın içinde yer alan piknik alanları, hafta sonları aileler ve arkadaş grupları için popülerdir. Burada, doğanın ortasında keyifli vakit geçirebilirsiniz.
  • Manzara Seyir Noktaları: Çamlık Ormanı’nda yer alan seyir noktalarından, Çanakkale’nin ve boğazın muhteşem manzarasını izleyebilirsiniz. Özellikle gün batımında bu noktalar, fotoğraf çekmek için idealdir.

Gökçeada Sualtı Parkı

Gökçeada, yalnızca yüzeydeki doğal güzellikleriyle değil, sualtındaki zenginlikleriyle de dikkat çeker. Gökçeada Sualtı Parkı, Türkiye’nin ilk ve tek sualtı milli parkı olarak öne çıkar:

  • Dalış Noktaları: Park, dalış meraklıları için harika bir destinasyondur. Burada, denizin derinliklerine inip, zengin deniz yaşamını keşfedebilirsiniz. Renkli mercanlar, çeşitli balık türleri ve sualtı mağaraları, dalgıçlar için unutulmaz bir deneyim sunar.
  • Şnorkelle Yüzme: Sualtı parkında, dalış yapmanın yanı sıra şnorkelle yüzerek de denizin altındaki yaşamı gözlemleyebilirsiniz. Şnorkelle yüzme, özellikle daha yüzeydeki deniz canlılarını görmek için idealdir.
  • Eğitim ve Turlar: Gökçeada’da yerel dalış merkezleri tarafından düzenlenen dalış turları ve eğitim programları mevcuttur. Hem deneyimli dalgıçlar hem de yeni başlayanlar için uygun seçenekler sunulmaktadır.

Bozcaada Plajları ve Doğal Alanlar

Bozcaada, eşsiz plajları ve doğal alanlarıyla ünlüdür. Ada, aynı zamanda bağları ve denizle iç içe geçmiş doğal güzellikleriyle ziyaretçilerine unutulmaz bir deneyim sunar:

  • Ayazma Plajı: Bozcaada’nın en popüler plajlarından biri olan Ayazma Plajı, berrak denizi ve altın rengi kumsalıyla dikkat çeker. Burada güneşlenebilir, yüzebilir ve plajın keyfini çıkarabilirsiniz.
  • Habbele Plajı: Ada’nın sakin ve huzurlu plajlarından biri olan Habbele Plajı, daha az kalabalık olan bir seçenektir. Doğayla baş başa kalmak ve denizin tadını çıkarmak isteyenler için idealdir.
  • Bozcaada Bağ Yolları: Ada, üzüm bağları ile ünlüdür. Bu bağların arasından geçen yollar, yürüyüş ve bisiklet turları için harika bir deneyim sunar. Ziyaretçiler, bağ yollarında yürürken Bozcaada’nın doğasını ve yerel şarap üretim kültürünü keşfedebilirler.
  • Mitos Koyu: Bozcaada’nın en bakir koylarından biri olan Mitos Koyu, doğal güzellikleri ile öne çıkar. Bu koy, özellikle doğa ile baş başa vakit geçirmek isteyenler için idealdir.

Çanakkale, doğal güzellikleri ve parklarıyla ziyaretçilere doğayla iç içe zaman geçirme fırsatı sunan bir şehirdir. Troya Milli Parkı’ndan Kaz Dağları’na, Gökçeada’nın sualtı parkından Bozcaada’nın eşsiz plajlarına kadar birçok destinasyon, doğa severler için keşfedilmeyi bekleyen zenginlikler sunmaktadır. Çanakkale’nin bu doğal alanlarını ziyaret ederek, şehrin sunduğu huzuru ve güzellikleri keşfetme şansını yakalayabilirsiniz.

Müzeler

Çanakkale, tarih ve kültür açısından zengin bir mirasa sahiptir. Şehirde yer alan müzeler, bu zengin mirası yakından tanımak ve anlamak için ideal mekanlardır. Çanakkale’deki müzeler, antik dönemlerden Osmanlı İmparatorluğu’na, Çanakkale Savaşı’ndan modern tarihe kadar geniş bir yelpazede ziyaretçilere bilgi sunar. Bu bölümde, Çanakkale’de gezilebilecek başlıca müzeleri daha ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.

Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Müzesi

Çanakkale Savaşı’nın izlerini taşıyan bu müze, savaşın tarihini ve etkilerini detaylı bir şekilde sunan önemli bir ziyaret noktasıdır:

  • Savaş Malzemeleri ve Eserler: Müzede, Çanakkale Savaşı’nda kullanılmış silahlar, mühimmat, kişisel eşyalar ve askeri ekipmanlar sergilenmektedir. Bu eserler, savaşın zorlu koşullarını ve askerlerin yaşadığı zorlukları gözler önüne sermektedir.
  • Dioramalar ve Haritalar: Savaşın önemli anlarını ve stratejik noktalarını gösteren dioramalar ve haritalar, ziyaretçilere savaşın gidişatı hakkında görsel bir bilgi sunar. Bu bölümler, savaşın nasıl şekillendiğini anlamak için büyük bir öneme sahiptir.
  • Belgesel Gösterimleri: Müze içerisinde yer alan sinema salonlarında, Çanakkale Savaşı’na dair belgesel filmler gösterilmektedir. Bu filmler, savaşın tarihi hakkında daha derinlemesine bilgi edinmek isteyen ziyaretçiler için oldukça faydalıdır.

Çanakkale Arkeoloji Müzesi

Çanakkale Arkeoloji Müzesi, bölgenin zengin tarihine ışık tutan antik eserlerle doludur. Müzede, farklı medeniyetlere ait çok sayıda eser sergilenmektedir:

  • Truva, Assos ve Parion Eserleri: Müze, Truva, Assos ve Parion gibi antik kentlerden çıkarılan eserleri barındırır. Bu eserler arasında antik döneme ait heykeller, seramikler, mezar stelleri ve çeşitli günlük yaşam objeleri bulunmaktadır.
  • Helenistik ve Roma Dönemi Eserleri: Müzenin zengin koleksiyonu, Helenistik ve Roma dönemlerine ait eserlerle doludur. Bu eserler, dönemin kültürel ve sanatsal özelliklerini yansıtır.
  • Müze Bahçesi: Çanakkale Arkeoloji Müzesi’nin bahçesinde, büyük boyutlu heykeller, lahitler ve taş anıtlar sergilenmektedir. Bahçede yürüyüş yaparken, bu etkileyici eserleri yakından inceleyebilirsiniz.

Troya Müzesi

UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Truva Antik Kenti’ne dair zengin bir koleksiyona sahip olan Troya Müzesi, hem çocuklar hem de yetişkinler için öğretici bir deneyim sunar:

  • Truva Savaşı ve Antik Kent Kalıntıları: Müzede, Truva Savaşı’na dair arkeolojik buluntular ve antik kentin kalıntıları sergilenmektedir. Bu eserler, Homeros’un “İlyada” destanında anlatılan olayların somut kanıtları olarak büyük ilgi görmektedir.
  • Multimedya Sunumları: Müze, modern teknolojiyi kullanarak ziyaretçilere Truva’nın tarihini anlatan multimedya sunumları sunar. Bu sunumlar, hem interaktif hem de eğitici bir deneyim sunarak, Truva’nın hikayesini daha anlaşılır kılar.
  • Geçici Sergiler: Troya Müzesi, yıl boyunca çeşitli geçici sergilere ev sahipliği yapar. Bu sergiler, antik Truva’nın yanı sıra, bölgedeki diğer arkeolojik buluntuları da ziyaretçilere tanıtır.

Deniz Müzesi

Çanakkale Boğazı’nın denizcilik tarihine dair zengin bir koleksiyona sahip olan Deniz Müzesi, denizcilikle ilgilenen ziyaretçiler için kaçırılmaması gereken bir noktadır:

  • Nusret Mayın Gemisi: Müzenin en dikkat çeken bölümlerinden biri, Çanakkale Savaşı’nda stratejik öneme sahip olan Nusret Mayın Gemisi’nin bir replikasıdır. Gemiyi ziyaret ederek, savaş sırasında bu geminin oynadığı kritik rolü yakından inceleyebilirsiniz.
  • Denizcilik Tarihi ve Eserler: Müze, Osmanlı döneminden Cumhuriyet dönemine kadar uzanan bir denizcilik koleksiyonuna sahiptir. Bu koleksiyonda, gemi modelleri, denizcilik haritaları, tarihi silahlar ve denizcilikle ilgili diğer objeler bulunmaktadır.
  • Çanakkale Boğazı Savaşları Sergisi: Müzede, Çanakkale Boğazı’nda gerçekleşen deniz savaşlarına dair geniş bir sergi alanı bulunmaktadır. Bu sergide, savaşta kullanılan taktikler, gemiler ve savaşın seyrini değiştiren olaylar detaylı bir şekilde anlatılmaktadır.

Adatepe Zeytinyağı Müzesi

Türkiye’nin ilk zeytinyağı müzesi olan Adatepe Zeytinyağı Müzesi, zeytin ve zeytinyağı üretiminin tarihine ışık tutan ilginç bir müzedir:

  • Zeytin ve Zeytinyağı Üretim Araçları: Müzede, antik dönemlerden günümüze kadar kullanılan zeytin hasat ve zeytinyağı üretim araçları sergilenmektedir. Bu araçlar, zeytin üretim tekniklerinin nasıl evrildiğini gösterir.
  • Eski Zeytinyağı Fabrikası: Müze, tarihi bir zeytinyağı fabrikasında yer almaktadır. Fabrikanın orijinal makineleri ve üretim süreçleri, ziyaretçilere zeytinyağı üretiminin tarihini deneyimleme fırsatı sunar.
  • Tadım Etkinlikleri: Müze, ziyaretçilere zeytinyağı tadımı yapma fırsatı da sunar. Farklı türde zeytinyağlarının tadına bakarak, bu doğal ürünün çeşitliliğini ve kalitesini keşfedebilirsiniz.

Gelibolu Deniz Savaşları Müzesi

Çanakkale’nin Gelibolu yarımadasında yer alan bu müze, Gelibolu’daki deniz savaşlarına dair geniş bir koleksiyona sahiptir:

  • Savaş Gemileri ve Deniz Mühimmatları: Müze, Çanakkale Savaşı sırasında kullanılan savaş gemileri, deniz mühimmatları ve çeşitli askeri ekipmanların sergilendiği geniş bir alana sahiptir. Bu eserler, deniz savaşlarının teknik ve taktik yönlerini anlamak için önemlidir.
  • Haritalar ve Stratejik Planlar: Müze içerisinde, savaş sırasında kullanılan haritalar ve stratejik planlar sergilenmektedir. Bu belgeler, savaşın nasıl planlandığını ve uygulandığını gösterir.
  • Denizaltı Sergisi: Gelibolu Deniz Savaşları Müzesi’nde ayrıca, denizaltı savaşlarına dair bir sergi de yer almaktadır. Burada, denizaltılarla ilgili bilgi panoları ve modeller bulunur.

Çanakkale Kent Müzesi ve Arşivi

Çanakkale’nin kültürel ve sosyal tarihini öğrenmek isteyenler için Çanakkale Kent Müzesi ve Arşivi, mutlaka ziyaret edilmesi gereken bir mekandır:

  • Çanakkale’nin Tarihi ve Kültürel Mirası: Müze, Çanakkale’nin yerel tarihine dair çeşitli sergiler sunar. Bu sergiler, şehrin Osmanlı döneminden günümüze kadar olan gelişimini ve kültürel dönüşümünü yansıtır.
  • Günlük Yaşam Eşyaları: Müze, Çanakkale halkının günlük yaşamında kullandığı eşyaları ve objeleri sergiler. Bu objeler, ziyaretçilere şehrin sosyo-kültürel yapısı hakkında fikir verir.
  • Arşiv Belgeleri ve Fotoğraflar: Müzenin arşiv bölümünde, Çanakkale’nin tarihine dair belgeler, haritalar ve fotoğraflar bulunmaktadır. Bu bölüm, araştırmacılar ve tarih meraklıları için önemli bir kaynak niteliğindedir.

Bozcaada Müzesi

Bozcaada’nın tarihi ve kültürel zenginliklerini tanıtan Bozcaada Müzesi, adanın yerel yaşamını ve geçmişini keşfetmek isteyen ziyaretçiler için önemli bir duraktır:

  • Bozcaada’nın Tarihi ve Etnografyası: Müze, Bozcaada’nın tarihini ve etnografik özelliklerini yansıtan geniş bir koleksiyona sahiptir. Bu koleksiyonda, adanın Osmanlı döneminden kalma belgeler, fotoğraflar ve çeşitli etnografik objeler bulunmaktadır.
  • Denizcilik ve Balıkçılık Sergisi: Adanın denizcilik ve balıkçılık geçmişine dair bir sergi de müzede yer almaktadır. Bu sergide, balıkçı tekneleri, ağlar ve diğer balıkçılık ekipmanları sergilenir.
  • Şarap Kültürü ve Üretimi: Bozcaada’nın ünlü şaraplarının üretim süreci hakkında bilgi veren bu sergi, adanın üzüm bağları ve şarap üretim geleneğine ışık tutar. Ziyaretçiler, şarap yapımının tarihini ve adanın şarap kültürünü öğrenme fırsatı bulur.

Çanakkale’deki müzeler, şehrin zengin tarihi ve kültürel mirasını yakından tanımak için eşsiz bir fırsat sunar. Çanakkale Savaşları’ndan antik dönemlere, zeytinyağı üretiminden denizcilik tarihine kadar geniş bir yelpazede bilgi sunan bu müzeler, hem yerli hem de yabancı ziyaretçiler için unutulmaz bir deneyim vaat eder. Bu müzeleri ziyaret ederek, Çanakkale’nin derin tarihi ve kültürel zenginlikleri hakkında kapsamlı bir bilgi edinebilirsiniz.

Dini Yapılar

Çanakkale, tarih boyunca birçok farklı kültür ve medeniyete ev sahipliği yapmış bir bölgedir. Bu çok kültürlü geçmiş, şehirde ve çevresinde yer alan çeşitli dini yapılarla da kendini göstermektedir. Çanakkale’de, özellikle Rum Ortodoks kiliseleri başta olmak üzere, farklı dinlere ve inançlara ait birçok ibadet yeri bulunmaktadır. Bu bölümde, Çanakkale’deki başlıca kiliseler ve dini yapıları daha ayrıntılı olarak ele alacağız.

Ayios Yeoryios Rum Ortodoks Kilisesi (Bozcaada)

Bozcaada’nın en önemli dini yapılarından biri olan Ayios Yeoryios Rum Ortodoks Kilisesi, adanın simgelerinden biridir:

  • Mimari Özellikler: 19. yüzyılda inşa edilen bu kilise, tipik bir Rum Ortodoks kilisesi mimarisi ile dikkat çeker. Kilisenin yüksek çan kulesi, Bozcaada’nın her yerinden görülebilir. İç mekanda yer alan ikonalar ve freskler, kilisenin sanatsal ve dini değerini artırmaktadır.
  • Yıllık Aziz Yorgi Yortusu: Kilise, özellikle her yıl Nisan ayında düzenlenen Aziz Yorgi Yortusu sırasında büyük bir kalabalığı ağırlamaktadır. Bu yortu, ada halkı ve ziyaretçiler tarafından büyük bir coşkuyla kutlanır.
  • Adanın Kültürel Mirası: Kilise, Bozcaada’nın Rum kültürünü ve tarihini yansıtan önemli bir yapıdır. Kilisenin etrafındaki eski Rum evleri ve dar sokaklar, adanın tarihi dokusunu korur.

Meryem Ana Kilisesi (Gökçeada)

Gökçeada’nın Zeytinliköy bölgesinde yer alan Meryem Ana Kilisesi, adanın Rum Ortodoks cemaatine ait önemli bir dini yapıdır:

  • Tarihçesi: Meryem Ana Kilisesi, 19. yüzyılda inşa edilmiştir ve adanın en eski kiliselerinden biridir. Kilise, Gökçeada’nın Rum nüfusunun dini merkezi olarak önemli bir rol oynamıştır.
  • Mimari Detaylar: Kilise, taş işçiliği ile öne çıkar ve tipik bir Ege Rum kilisesi mimarisi sergiler. İç mekandaki ikonalar, kilisenin dini ve sanatsal değerini gözler önüne serer.
  • Panayia Festivali: Kilise, özellikle her yıl 15 Ağustos’ta düzenlenen Panayia (Meryem Ana’nın göğe yükselişi) Festivali sırasında büyük bir kalabalık tarafından ziyaret edilir. Bu festival, ada halkı için dini olduğu kadar sosyal açıdan da önemli bir etkinliktir.

Aynalı Çarşı (Aziz Nikola Kilisesi)

Çanakkale’nin merkezinde yer alan Aynalı Çarşı, tarihi bir pazar yeri olmasının yanı sıra, yakınında bulunan Aziz Nikola Kilisesi ile de dikkat çeker:

  • Tarihi ve Mimari Özellikler: Aynalı Çarşı’nın hemen yanında bulunan Aziz Nikola Kilisesi, 18. yüzyılda inşa edilmiştir. Kilise, Çanakkale’deki Rum Ortodoks cemaatinin en önemli ibadet yerlerinden biri olmuştur. İç mekanında yer alan ikonalar ve freskler, kilisenin tarihsel ve sanatsal değerini artırmaktadır.
  • Kilise ve Çarşı İlişkisi: Aynalı Çarşı, Osmanlı döneminde Çanakkale’nin en önemli ticaret merkezlerinden biri olarak bilinir. Kilisenin çarşıya yakınlığı, o dönemdeki sosyal ve dini yaşamın nasıl iç içe geçtiğini gösterir.
  • Restorasyon ve Günümüzdeki Durumu: Kilise, zamanla tahrip olmuş ve kullanılamaz hale gelmiştir. Ancak, yakın dönemde yapılan restorasyon çalışmalarıyla kilise yeniden ayağa kaldırılmış ve kültürel bir miras olarak korunmaktadır.

Ayios Dimitrios Kilisesi (Gökçeada)

Gökçeada’nın merkezinde yer alan Ayios Dimitrios Kilisesi, adanın en büyük ve en görkemli kiliselerinden biridir:

  • Tarih ve Mimari Özellikler: Kilise, 19. yüzyılda inşa edilmiştir ve neoklasik mimari tarzı ile dikkat çeker. Kilisenin geniş iç mekanı, zengin ikonaları ve freskleriyle göz kamaştırıcıdır. Kilisenin çan kulesi, adanın pek çok yerinden görülebilmektedir.
  • Dini Önemi: Ayios Dimitrios Kilisesi, Gökçeada’daki Rum Ortodoks cemaatinin en önemli ibadet yerlerinden biridir. Kilise, adanın dini hayatında merkezi bir rol oynamaktadır.
  • Kutsal Dimitrios Günü: Kilise, her yıl 26 Ekim’de kutlanan Aziz Dimitrios Günü’nde büyük bir kalabalığı ağırlar. Bu günde, ada halkı ve ziyaretçiler, kilisede düzenlenen ayine katılır ve Aziz Dimitrios’u anmak için bir araya gelir.

Kilise Camii (Bozcaada)

Bozcaada’nın merkezinde yer alan Kilise Camii, adanın ilginç dini yapılarından biridir. İlk olarak kilise olarak inşa edilen bu yapı, daha sonra camiye dönüştürülmüştür:

  • Tarihçesi: Kilise Camii, Osmanlı döneminde Rum Ortodoks Kilisesi olarak inşa edilmiştir. 17. yüzyılda, adanın Osmanlı kontrolüne geçmesiyle birlikte camiye dönüştürülmüştür.
  • Mimari Detaylar: Yapı, kilise ve cami mimarisinin birleştiği ilginç bir örnek sunar. İç mekandaki mimari öğeler, hem kilise hem de cami dönemlerinden izler taşır.
  • Kültürel Harmoni: Kilise Camii, Bozcaada’nın çok kültürlü geçmişini ve dini hoşgörüsünü yansıtan bir yapıdır. Hem Hristiyan hem de Müslüman topluluklar tarafından kullanılmış olan bu yapı, adanın tarihindeki kültürel çeşitliliğin bir sembolü olarak önem taşır.

Gökçeada Merkez Camii

Gökçeada’nın merkezinde yer alan bu cami, adanın en önemli İslami ibadet yerlerinden biridir:

  • Tarih ve Mimari Özellikler: Gökçeada Merkez Camii, Osmanlı döneminde inşa edilmiştir ve sade fakat etkileyici bir mimariye sahiptir. Cami, tipik Osmanlı cami mimarisi özellikleri taşır ve adanın Müslüman nüfusu için önemli bir ibadet yeridir.
  • Kültürel Önemi: Gökçeada, farklı dinlerin bir arada yaşadığı bir yerleşimdir ve bu cami, adanın İslami kimliğini yansıtan önemli bir yapıdır. Cami, hem yerel halkın hem de adayı ziyaret eden Müslümanların ibadet ihtiyaçlarını karşılamaktadır.
  • Restorasyon Çalışmaları: Camii, zaman içinde çeşitli restorasyon çalışmaları görmüş ve günümüzde de aktif olarak kullanılmaktadır. Cami avlusu, sosyal etkinlikler ve dini törenler için de kullanılan bir alan olarak hizmet vermektedir.

Tepeköy Panayia Kilisesi (Gökçeada)

Gökçeada’nın Tepeköy bölgesinde yer alan Panayia Kilisesi, adanın Rum Ortodoks cemaatine ait önemli bir dini yapıdır:

  • Mimari ve Sanatsal Detaylar: Kilise, küçük ama oldukça etkileyici bir mimariye sahiptir. İç mekandaki ikonalar ve freskler, kilisenin dini ve sanatsal değerini yansıtır.
  • Meryem Ana Yortusu: Kilise, özellikle 15 Ağustos’ta düzenlenen Meryem Ana Yortusu sırasında büyük bir kalabalığı ağırlar. Bu yortu, Gökçeada’daki Rum topluluğu için yılın en önemli dini etkinliklerinden biridir.
  • Köyün Kültürel Mirası: Tepeköy, Gökçeada’nın en eski Rum köylerinden biridir ve Panayia Kilisesi, köyün kültürel ve dini merkezi olarak önemli bir rol oynamaktadır.

Ayios Konstantinos ve Eleni Kilisesi (Bozcaada)

Bozcaada’nın tarihi dokusunu yansıtan bir diğer önemli dini yapı, Ayios Konstantinos ve Eleni Kilisesi’dir:

  • Tarihçesi ve Mimari Özellikler: 1869 yılında inşa edilen bu kilise, adanın merkezinde yer alır ve Rum Ortodoks cemaatine hizmet etmiştir. Kilise, neoklasik mimarisi ve iç mekandaki zengin ikonalarıyla dikkat çeker.
  • İbadet ve Ziyaretler: Kilise, Bozcaada’nın en büyük kilisesi olup, adadaki dini törenler ve ibadetler için kullanılmaktadır. Ziyaretçiler, bu kiliseyi gezip, Bozcaada’nın dini mirasını yakından tanıyabilirler.
  • Restorasyon ve Koruma: Kilise, zaman içinde çeşitli restorasyon çalışmalarına tabi tutulmuş ve günümüzde hem ibadet hem de turistik amaçlarla ziyaret edilebilecek bir yapı haline getirilmiştir.

Çanakkale, zengin tarihinin bir yansıması olarak çok çeşitli dini yapılarla doludur. Bu yapılar, bölgedeki farklı kültürlerin ve inançların bir arada var olduğunu ve birbirleriyle etkileşimde bulunduğunu gösterir. Kiliseler, camiler ve diğer dini yapılar, sadece ibadet yerleri olarak değil, aynı zamanda kültürel ve tarihi değerler olarak da büyük önem taşır. Çanakkale’yi ziyaret edenler, bu dini yapıları keşfederek, bölgenin çok kültürlü geçmişini ve zengin dini mirasını daha yakından tanıyabilirler.

Ekstra Destinasyonlar

Çanakkale, tarihi ve kültürel zenginliklerinin yanı sıra doğal güzellikleri ve eşsiz atmosferiyle de ziyaretçilerine pek çok farklı destinasyon sunar. Tarihi yerlerden doğal alanlara, şirin köylerden ada yaşamına kadar pek çok farklı deneyim yaşamak mümkündür. Bu bölümde, Çanakkale’deki ekstra destinasyonları daha ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.

Bozcaada

Bozcaada, Türkiye’nin üçüncü büyük adası olup, Ege Denizi’nde Çanakkale’ye bağlı bir cennet köşesidir. Tarihi dokusu, doğal güzellikleri ve şarap bağlarıyla ünlü olan ada, hem yerli hem de yabancı turistler için cazip bir destinasyondur:

  • Bozcaada Kalesi: Adanın girişinde yer alan bu kale, Bozcaada’nın simgelerinden biridir. Fenikeliler döneminde inşa edildiği düşünülen kale, Osmanlı İmparatorluğu döneminde restore edilmiştir. Kale, hem tarihi bir yapı olarak ziyaretçileri kendine çeker hem de adanın panoramik manzaralarını sunar.
  • Şarap Bağları ve Şaraphaneler: Bozcaada, Türkiye’nin en ünlü şarap üretim bölgelerinden biridir. Adada yer alan şarap bağlarını ziyaret edebilir, yerel şarap üretim sürecini öğrenebilir ve tadım yapabilirsiniz. Bu deneyim, Bozcaada’nın kültürel zenginliğini yakından tanımak için harika bir fırsattır.
  • Ayazma Plajı: Bozcaada’nın en popüler plajlarından biri olan Ayazma Plajı, berrak denizi ve altın rengi kumsalıyla dikkat çeker. Denizin ve güneşin tadını çıkarmak isteyenler için ideal bir noktadır.
  • Bozcaada Bağbozumu Festivali: Her yıl Ağustos sonunda düzenlenen bu festival, adanın en önemli kültürel etkinliklerinden biridir. Festival süresince adada çeşitli şarap tadımları, konserler ve eğlenceler düzenlenir.

Gökçeada

Gökçeada, Türkiye’nin en büyük adasıdır ve Ege Denizi’nin kuzeyinde yer alır. Doğal güzellikleri, sakin yaşam tarzı ve zengin kültürel mirasıyla Gökçeada, huzurlu bir tatil arayanlar için ideal bir destinasyondur:

  • Zeytinliköy: Gökçeada’nın en eski Rum köylerinden biri olan Zeytinliköy, taş evleri, dar sokakları ve doğal güzellikleriyle dikkat çeker. Köyde yer alan kafelerde geleneksel Gökçeada kahvesini tadabilir ve yerel halkla sohbet edebilirsiniz.
  • Aydıncık Plajı: Adanın en popüler plajlarından biri olan Aydıncık Plajı, rüzgar sörfü ve kite sörfü için ideal bir alandır. Plaj, ayrıca temiz denizi ve geniş kumsalıyla da ziyaretçilerin ilgisini çeker.
  • Tuz Gölü: Aydıncık Plajı’nın hemen yanında yer alan Tuz Gölü, Gökçeada’nın doğal güzelliklerinden biridir. Göl, hem görsel bir şölen sunar hem de cilt sağlığı için faydalı olduğuna inanılan çamur banyolarıyla ünlüdür.
  • Tepeköy: Gökçeada’nın bir diğer önemli köyü olan Tepeköy, özellikle Panayia Kilisesi ve Meryem Ana Yortusu ile tanınır. Köy, tarihi dokusu ve doğal güzellikleriyle ziyaretçilerine sakin ve huzurlu bir atmosfer sunar.

Kaz Dağları

Çanakkale ile Balıkesir arasında yer alan Kaz Dağları, hem doğal güzellikleri hem de mitolojik hikayeleri ile ünlüdür. Efsanelere göre, Kaz Dağları Zeus’un İda Dağı olarak bilinir ve Truva Savaşı’nın dağdan izlendiği yer olarak kabul edilir:

  • Şelaleler ve Doğal Havuzlar: Kaz Dağları, çok sayıda şelale ve doğal havuzla süslenmiştir. Hasanboğuldu ve Sütüven Şelaleleri, bölgedeki en popüler doğal alanlardan biridir. Bu şelalelerde yürüyüş yapabilir, piknik yapabilir ve doğal havuzlarda serinleyebilirsiniz.
  • Kaz Dağları Milli Parkı: Park, endemik bitki türleri ve zengin yaban hayatı ile doğa severler için mükemmel bir destinasyondur. Dağ yürüyüşleri ve trekking rotaları, ziyaretçilere muhteşem manzaralar sunar.
  • Sarıkız Tepesi: Kaz Dağları’nın en yüksek noktalarından biri olan Sarıkız Tepesi, mitolojik Sarıkız efsanesiyle bilinir. Buraya yapılan yürüyüşler, hem doğa ile iç içe olma hem de efsaneleri keşfetme fırsatı sunar.

Çimenlik Kalesi

Fatih Sultan Mehmet döneminde Çanakkale Boğazı’nın savunması için inşa edilen Çimenlik Kalesi, stratejik konumu nedeniyle tarih boyunca önemli bir askeri üs olarak hizmet vermiştir:

  • Tarih ve Mimari Özellikler: Kale, Osmanlı döneminin askeri mimarisini yansıtan yapısıyla dikkat çeker. Kalede yer alan surlar, kuleler ve askeri yapılar, ziyaretçilere Osmanlı İmparatorluğu’nun savunma stratejileri hakkında bilgi verir.
  • Deniz Müzesi: Çimenlik Kalesi’nin içinde yer alan Deniz Müzesi, Osmanlı denizcilik tarihine dair zengin bir koleksiyona sahiptir. Bu müzede, deniz savaşlarında kullanılan gemi modelleri, haritalar ve askeri ekipmanlar sergilenir.
  • Panoramik Boğaz Manzarası: Kalenin surlarından, Çanakkale Boğazı’nın etkileyici manzarasını izlemek mümkündür. Bu manzara, özellikle gün batımında fotoğraf çekmek için ideal bir noktadır.

Boğaz Turları

Çanakkale Boğazı, hem tarihi hem de doğal güzellikleri ile ünlüdür. Boğazda yapılan tekne turları, ziyaretçilere Çanakkale’nin bu eşsiz güzelliklerini denizden görme fırsatı sunar:

  • Boğazdaki Tarihi Yapılar: Boğaz turları sırasında, Kilitbahir Kalesi, Çimenlik Kalesi ve diğer tarihi yapıları denizden görme imkanı bulabilirsiniz. Bu yapılar, Osmanlı döneminden kalma savunma sistemlerinin bir parçası olarak büyük bir tarihi önem taşır.
  • Doğal Güzellikler: Boğaz, aynı zamanda doğal güzellikleriyle de dikkat çeker. Yeşil yamaçlar, masmavi deniz ve boğazın sakin suları, ziyaretçilere huzur verici bir atmosfer sunar.
  • Savaş Anıtları: Çanakkale Savaşı sırasında stratejik öneme sahip olan birçok nokta, boğaz boyunca yer alır. Bu anıtlar ve mezarlıklar, boğaz turu sırasında ziyaretçilere savaşın tarihini ve etkilerini hatırlatır.

Çanakkale, tarihi ve kültürel zenginliklerinin yanı sıra doğal güzellikleri ve eşsiz destinasyonlarıyla da dikkat çeken bir bölgedir. Bozcaada ve Gökçeada’dan Kaz Dağları ve Alexandria Troas’a kadar pek çok farklı destinasyon, ziyaretçilere unutulmaz deneyimler sunar. Bu ekstra destinasyonlar, Çanakkale’nin sunduğu geniş yelpazedeki güzellikleri keşfetmek için mükemmel fırsatlar sunmaktadır. Çanakkale’yi ziyaret ettiğinizde, bu destinasyonları da gezi planınıza dahil ederek, şehrin sunduğu tüm zenginlikleri keşfetme şansını yakalayabilirsiniz.

Çanakkale, ziyaretçilere tarihi, kültürel ve doğal güzelliklerin harmanlandığı eşsiz bir deneyim sunar. Bu makalede, Çanakkale’de gezilebilecek başlıca destinasyonları ele aldık. Şehir, zengin tarihi ve doğal güzellikleriyle keşfedilmeyi bekleyen birçok hazineye ev sahipliği yapmaktadır. Çanakkale’yi ziyaret ederken bu rehberi kullanarak unutulmaz bir gezi planlayabilir ve şehrin sunduğu tüm zenginlikleri keşfedebilirsiniz.

Bir Yorum Yazın

Ziyaretçi Yorumları - 0 Yorum

Henüz yorum yapılmamış.